Ernst Veen over De Hermitage

Op ongeveer driekwart van zijn lezing zei Ernst Veen, stichter van de Hermitage Amsterdam, iets wat misschien wel de essentie van zijn enorme motivatie samenvat. Zijn moeder had hem geleerd dat we allemaal samen waren op deze planeet en dat we een morele verplichting hebben om er iets moois van te maken. Tel vervolgens daarbij op: a- een uiterst fijnzinnig gevoel voor cultuur, b- een sterke ondernemersgeest en c- een enorme persoonlijke charme en je begrijpt dat dit de man was die het kort na de val van van het ijzeren gordijn voor elkaar had gekregen om in een voormalig verpleeghuis aan de Amstel een prachtig museum van internationale allure te creëren, dat kon putten uit de collectie van het Russische staatsmuseum de Hermitage in Sint Petersburg.

Op 7 april ontving De Kring Ernst Veen, met zijn ghostwriter, zijn echtgenote Beatrijs, in het historische paleis van het Archief van de Kroon van Aragón. In eerste instantie om te horen hoe hij wél voor elkaar had gekregen, wat ze in Barcelona hadden geprobeerd, maar ze niet was gelukt. Maar ook was hij bij ons om uit te leggen hoe hij als cultureel ondernemer omging met de door tragische omstandigheden (de oorlog in Oekraïne) gedwongen transformatie van zijn geesteskind, wat begonnen was als brug tussen culturen. De Hermitage Amsterdam heet nu Heritage Amsterdam en de kunstwerken van de expositie die in februari was geopend waren inmiddels schielijk teruggebracht naar Sint Petersburg.

“Kunst verbroedert…. maar nu even niet” was de titel van de lezing en het enthousiasme van Ernst Veen maakte dat alle 50 bezoekers, Kring-leden maar ook Barcelonese vrienden van de Kring, zich helemaal konden voorstellen dat een grote groep mensen zich achter zijn plan wilde scharen. Rustig en met een zeer solide basis groeide het idee van de Hermitage aan de Amstel uit tot een werkelijkheid. Met hulp van bedrijven, politiek en burgerij (…en de Amsterdammer kan net zo’n grote zeurkous zijn als de Barça-socio) kwam het project langzaam tot stand en werd het tot een succes.

In de zaal was ook José Garcia Reyes, president van de Cercle del Liceu, die zich nog had ingespannen om de Hermitage Barcelona een impuls te geven. Maar gaandeweg de avond werden behalve de parallellen, ook de verschillen tussen beide projecten zichtbaar. Hoewel het natuurlijk triest is om te zien dat het in Barcelona niet tot een succesvolle publiek private samenwerking is gekomen, werd ook duidelijk dat het om complexe materie ging en het bleek dat het Amsterdamse initiatief, in de persoon van Ernst Veen, van een zeldzaam niveau was.

We hopen dat Amsterdam dan weer de culturele banden met Sint Petersburg kan aanhalen. Hoewel Ernst emotioneel over de situatie is, is hij toch overwegend hoopvol: “Oorlog vernietigt veel, maar ik ben er van overtuigd dat de kunsten uiteindelijk overeind blijven.” Beatrijs voegt later toe: “Kunst overstijgt conflict.”

Zie hier ook de link naar het interview met Ernst Veen door LaVanguardia: https://www.lavanguardia.com/lacontra/20220414/8198630/me-impresiono-como-rusos-ensenaban-ver-arte-ninos.html

Toen we Ernst Veen afgelopen november bereid vonden om een lezing te geven over hoe hij het in Amsterdam voor elkaar heeft gekregen om via een publiek-private samenwerking een filiaal van de Hermitage op te zetten, kwamen we overeen dat de titel van de lezing iets zou zijn in de trant van: “Hergebruik van oude gebouwen voor culturele instellingen”. Volgens Ernst lag daarin namelijk een groot deel van de kracht van zijn project; het feit dat de overheid een gebouw ter beschikking had gesteld waarin een privaat initiatief een prachtig onderdak heeft kunnen vinden. Vanaf dat moment begonnen we een adequate locatie te vinden…, afijn, alle zaken die we als bestuur altijd regelen omtrent een evenement.

En toen viel Poetin Oekraïne aan…

En moest het instituut dat Ernst in Amsterdam had gesticht de deuren sluiten. U heeft het wellicht in de Nederlandse pers gelezen.

We hebben de situatie met Ernst Veen besproken. Ernst beschouwde zichzelf als een vriend van de directeur van de Hermitage in Sint Petersburg – Mikhail Piotrovsky. Maar Piotrovsky is een onvoorwaardelijke vertrouweling van Poetin. De tentoonstelling die net in Amsterdam te bewonderen was – die men hals over kop heeft gesloten – ging nu juist over hoe artiesten zich verhouden tot totalitaire regimes. Daarbij heeft Ernst in de koude oorlog zijn dienstplicht vervuld, waarna hij middels cultuur bruggen wilde slaan naar de oude vijand. Nu lijkt dat allemaal in duigen te vallen. Er zijn talloze thema’s die zich nu opdringen…

De lezing op 7 april gaat gewoon door en het verhaal over het hergebruik van oude gebouwen blijft relevant; want ook in Barcelona zijn er prachtige gebouwen die nutteloos leeg staan. Ook hier is het thema van de publiek-private samenwerking belangrijk.

Maar Ernst wil natuurlijk niet doen alsof er niets gebeurt in Oekraïne en hij wil zich daarover uitspreken. Hij heeft een mening en dat is een relevante mening, zo vindt het bestuur van de Kring.

We zijn de inhoud van de lezing aan het kalibreren. Het evenement met Ernst Veen zal anders zijn dan we in eerste instantie voorzagen, maar waarschijnlijk alleen maar interessanter.

___________________________________________________________________________________

Jarenlang heeft een groep private initiatiefnemers getracht in Barcelona een filiaal van Museum de Hermitage op te zetten, hetgeen uiteindelijk niet lijkt te lukken. Dat publiek-private samenwerkingen complex zijn, is een bekend gegeven en deze casus is daarvoor in verschillende opzichten illustratief.

Enerzijds leek de collectie van de Hermitage, met zijn fantastische renaissance en barok kunstwerken, een adequaat complement voor het culturele aanbod van Barcelona, waar middeleeuwen en moderne tijd zeer goed vertegenwoordigd zijn maar de daartussen liggende periodes niet; anderzijds was de voorgestelde locatie en de opzet van het gebouw op zijn minst curieus te noemen.

Ondertussen bestaat er sinds 2009 in het historische centrum van Amsterdam een zeer succesvol filiaal van de Hermitage, gesticht door museumdirecteur Ernst Veen. Voor onze leden is het interessant kennis te nemen van dit particulier initiatief, teneinde de vergelijking met de casus van Barcelona te kunnen maken en daarom hebben we op Donderdag 7 april om 18:30 uur Ernst Veen uitgenodigd als spreker bij De Kring.

Klik hier voor de biografie van Ernst Veen.

Locatie: Archivo de La Corona de Aragón, C/ Comtes (Plaza del Rey), Barcelona.